فنول چیست؟
مونو فنول یا هیدروکسی بنزن، یک ماده آلی آروماتیک می باشد که از یک گروه فنیل(C6H5) متصل به یک گروه هیدروکسیل(OH) تشکیل شده است.این ماده در حالت طبیعی به شکل کریستال های بی رنگ و فرار یافت می شود که فرم تجاری آن به صورت مایعی بی رنگ است.فنول که ماده ای سمی و خورنده است ،بویی شیرین و شبیه به بوی بیمارستان دارد.نام آیوپاک فنول ، بنزنول استکه از نام آیوپاک الکل های آلیفاتیک مشتق شده است.فنول نسبت بهالکل های هم وزن خود دمای جوش بالاتری دارد اما به دلیل وجود گروه فنیل در ترکیب خود و اثر آن بر پیوندهیدروژنی بین گروه هیدروکسیل و مولکول های آب، نسبت به الکل کمتر در آب حل میشود.خاصیت اسیدی فنول(فنول ها)از کربوکسیلیک اسید ها ضعیف تر و نسبت به الکل ها قوی تر است.
نام های مترادف فنول:
کربولیک اسید،فنیلیک اسید،فنیک اسید،هیدروکسی بنزن،فنیلیک الکل،بنزنول
روش های تولید فنول:برای تولید فنول روش های متعددی مانند: پیرولیز زغال سنگ و استفاده از قطران آن،هیدرولیز کلرو بنزن،هیدرولیز بنزن سولفانات،فرآیند هاک و... وجود دارد که غالب فنول تولید شده در جهان بااستفاده از فرآیند هاک یا کیومن تولید می شود.در فرآیند کیومن،بنزن و پروپیلن واکنش داده و کومن(ایزوپروپیل بنزن) را تشکیل می دهند که پس از اکسید شدن و به دنبال آن تجزیه اسیدی کاتالیز شده و به عنوان محصول نهایی فنل و استون تولید می کند.
کاربردهای فنول:
*مهمترین کابرد فنول،تولید بیسفنولA است که پیش ساز اصلی پلی کربنات ها و رزین های فنولیک است.
*هیدروژنه کردن و فنول و ساخت سیکلوهگزانون که برای تولید نایلون استفاده میشود.
*آلکیلاسیون فنول و ساخت نونیل فنول که در تولید مواد شوینده استفاده میشود.
* تولید سموم کشاورزی مانند علف کش های فنوکسی
*ساخت پیکریک اسید و تولید مواد منفجره
*ساخت سالسیلیک اسید که در تولید قرص آسپرین و لوازم آرایشی بهداشتی استفاده میشود.
*ساخت دی بوتیل هیدروکسی تولوئن و کاربرد به عنوان آنتی اکسیدان در صنایع غذایی
*ساخت کروزولها(متیل فنول ها) و تولیدکرئوزوت که در نگهداری از چوب استفاده میشود.