تگزاپن که به‌طور رایج با نام سدیم لورت سولفات (SLES) شناخته می‌شود، یک سورفکتانت آنیونی است که عمدتاً در تولید محصولات بهداشتی و شوینده‌ها کاربرد دارد. با این حال، به دلیل نگرانی‌های ایمنی، کاربردهای بالقوه آن در صنعت غذا بسیار محدود و با احتیاط است. این مقاله به بررسی خواص شیمیایی تگزاپن، عملکرد سورفکتانتی آن، و کاربردهای نادر ولی ممکن آن در فرآیندهای مرتبط با صنعت غذا می‌پردازد.

 

سدیم لورت سولفات یک شوینده و سورفکتانت مصنوعی است که به دلیل توانایی در امولسیون‌سازی، ایجاد کف، و پاک‌کنندگی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب که به‌صورت تجاری با نام تگزاپن شناخته می‌شود، از طریق اتوکسیلاسیون الکل دودسیل و سپس سولفونه شدن آن تولید می‌شود. اگرچه SLES در لوازم آرایشی و بهداشتی بسیار رایج است، کاربرد آن در صنایع غذایی محدود و همراه با تردیدهایی است.

 

تگزاپن با کاهش کشش سطحی بین مواد عمل می‌کند و همین ویژگی آن را برای امولسیون‌سازی چربی‌ها و روغن‌ها مناسب می‌سازد. این ماده در آب کاملاً محلول است و حتی در غلظت‌های پایین نیز عملکرد خوبی دارد. خواص کف‌کنندگی آن در بسیاری از فرمولاسیون‌های صنعتی ارزشمند است.

 

استفاده از SLES در فرآوری غذا بسیار محدود و تحت نظارت‌های سخت‌گیرانه است. با این حال، سورفکتانت‌هایی مانند SLES ممکن است در مقادیر بسیار کم و به‌صورت غیرمستقیم در موارد زیر استفاده شوند:

 

شست‌وشوی تجهیزات – به عنوان بخشی از ترکیبات شوینده در نظافت دستگاه‌های فرآوری غذا.

 

افزودنی در روان‌کننده‌های مجاز تماس غیرمستقیم با غذا – در سیستم‌های مکانیکی که با غذا تماس ندارند.

 

امولسیون‌سازی در فرمولاسیون‌های غیرتماسی با غذا – مانند بسته‌بندی یا مواد کمک‌فرآوری موقت.

 

SLES به‌عنوان یک ماده ایمن برای مصرف خوراکی (GRAS) شناخته نمی‌شود و توسط سازمان‌هایی مانند FDA یا EFSA برای استفاده مستقیم در مواد غذایی تأیید نشده است. به‌طور معمول از این ماده در غذا اجتناب می‌شود زیرا ممکن است در غلظت‌های بالا باعث تحریک پوست یا مخاط شود.

 

اگرچه تگزاپن دارای خواص سورفکتانتی بسیار خوبی است، کاربرد آن در صنعت غذا به نقش‌های غیرمستقیم یا بدون تماس با مواد خوراکی محدود می‌شود. محدودیت‌های ایمنی سخت‌گیرانه، استفاده از سورفکتانت‌های مجاز و مخصوص مواد غذایی را برای کاربردهای مستقیم ترجیح می‌دهد.