اسید سولفوریک (H₂SO₄) یک اسید معدنی قوی با دامنه وسیعی از کاربردهای صنعتی است که به دلیل خاصیت خورندگی و آب‌گیری‌اش شناخته می‌شود. اگرچه این اسید مستقیماً به‌عنوان افزودنی غذایی استفاده نمی‌شود، اما نقش مهمی در فرآیندهای مختلف تولید و فرآوری در صنعت غذا دارد. این مقاله به بررسی ویژگی‌های شیمیایی، عملکردها و کاربردهای غیرمستقیم اسید سولفوریک در فرآیندهای مرتبط با غذا می‌پردازد.

 

اسید سولفوریک یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در جهان است. این ماده به دلیل اسیدیته بالا و قابلیت واکنش با ترکیبات آلی و معدنی، نقش کلیدی در تولیدات شیمیایی ایفا می‌کند. در صنعت غذا، استفاده از این ماده به‌شدت تحت کنترل است و تنها در نقش‌های غیرمستقیم مانند تنظیم pH یا به‌عنوان واکنش‌گر در تولید ترکیبات مجاز غذایی به کار می‌رود.

 

اسید سولفوریک مایعی غلیظ، روغنی و بی‌رنگ تا کمی زرد است. این ماده به‌شدت رطوبت‌گیر بوده و با آب و ترکیبات آلی به‌صورت شدید و گرمازا واکنش می‌دهد. خاصیت اسیدی قوی آن باعث می‌شود که در شکستن مولکول‌های پیچیده و کاتالیز واکنش‌های شیمیایی بسیار مؤثر باشد.

 

 

تصفیه شکر: از اسید سولفوریک در مراحل شفاف‌سازی و تنظیم pH در فرآوری شکر استفاده می‌شود.

 

فرآیند خیس کردن ذرت: در آسیاب مرطوب ذرت، این اسید به نرم شدن دانه کمک می‌کند و آماده‌سازی برای استخراج نشاسته را تسهیل می‌نماید.

 

تولید افزودنی‌های غذایی: در ساخت برخی افزودنی‌های غذایی مانند اسید فسفریک از اسید سولفوریک استفاده می‌شود. اسید فسفریک سپس در نوشیدنی‌ها و غذاهای فرآوری‌شده کاربرد دارد.

 

پاک‌سازی و ضدعفونی: محلول‌های رقیق‌شده اسید سولفوریک گاهی در ترکیبات پاک‌کننده تجهیزات فرآوری غذا برای حذف رسوبات معدنی به کار می‌رود.

 

به دلیل خاصیت خورندگی بالا، استفاده مستقیم از اسید سولفوریک در ترکیب غذایی ممنوع است. همه کاربردهای آن در صنعت غذا باید مطابق با استانداردهای ایمنی غذایی از سوی سازمان‌هایی مانند FDA، EFSA و Codex Alimentarius انجام گیرد. رعایت دقیق مراحل رقیق‌سازی و نگهداری برای جلوگیری از خطرات بهداشتی الزامی است.

 

اسید سولفوریک یک ماده شیمیایی صنعتی قوی است که کاربردهای حیاتی در فرآیندهای صنایع غذایی دارد. هرچند در محصولات غذایی نهایی حضور ندارد، اما نقش آن در تصفیه، استخراج و تولید افزودنی‌ها غیرقابل انکار است. استفاده از آن باید همیشه تحت نظارت و مقررات ایمنی دقیق انجام شود تا سلامت مصرف‌کننده تضمین گردد.