EDTA-2Na و EDTA-4Na: ویژگی‌ها و کاربردها در صنعت غذا

 

EDTA (اسید اتیلن‌دی‌آمین‌تترااستیک) یک ترکیب شیمیایی است که به‌عنوان عامل کلات‌کننده (chelating agent) در صنایع مختلف استفاده می‌شود. نمک‌های سدیمی این ترکیب، به‌ویژه EDTA-2Na (دی‌سدیم EDTA) و EDTA-4Na (تترا‌سدیم EDTA)، به دلیل توانایی در مهار یون‌های فلزی در صنعت غذا مورد توجه قرار گرفته‌اند. این ویژگی باعث افزایش ماندگاری و حفظ کیفیت محصولات غذایی می‌شود.

 

 

EDTA-2Na دارای خاصیت اسیدی ملایم است و در آب به‌خوبی حل می‌شود. این ترکیب می‌تواند یون‌های فلزی مانند آهن و مس را که باعث اکسیداسیون و فساد مواد غذایی می‌شوند، مهار کند. در مقابل، EDTA-4Na دارای خاصیت قلیایی قوی‌تری است و معمولاً در صنایع غیرغذایی به کار می‌رود.

 

 

EDTA-2Na به‌عنوان نگهدارنده و پایدارکننده در مواد غذایی مختلف کاربرد دارد. این ترکیب با اتصال به یون‌های فلزی، از واکنش‌های ناخواسته‌ای مانند تغییر رنگ، طعم و فساد زودهنگام جلوگیری می‌کند.

برخی از کاربردهای رایج آن شامل موارد زیر است:

 

جلوگیری از فساد روغن در محصولاتی مانند سس مایونز، مارگارین و سالاد آماده

 

افزایش شفافیت و تازگی در نوشیدنی‌ها و سس‌ها

 

حفظ کیفیت در کنسروها و حبوبات آماده

 

 

EDTA-4Na بیشتر در صنایع غیرخوراکی مانند تولید مواد شوینده، محصولات آرایشی-بهداشتی و تصفیه آب استفاده می‌شود. به دلیل خاصیت قلیایی بالا و احتمال آسیب به سلامت، این ترکیب معمولاً در مواد غذایی استفاده نمی‌شود. البته ممکن است به‌صورت غیرمستقیم در سیستم‌های شست‌وشوی صنعتی (CIP) در کارخانه‌های مواد غذایی استفاده شود.

 

 

EDTA-2Na در صورت مصرف در محدوده مجاز، از سوی سازمان‌های نظارتی مانند FDA و EFSA بی‌خطر (GRAS) شناخته شده است. با این حال، مصرف بیش از حد آن ممکن است در جذب مواد معدنی مانند آهن و کلسیم در بدن اختلال ایجاد کند. بنابراین استفاده از آن باید تحت نظارت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی باشد.

 

 

EDTA-2Na به‌عنوان یک افزودنی مفید در صنعت غذا شناخته می‌شود که با مهار یون‌های فلزی، به حفظ تازگی، رنگ و طعم محصولات کمک می‌کند. در مقابل، EDTA-4Na به دلیل ویژگی‌های قلیایی و کاربرد صنعتی، در مواد خوراکی مجاز نیست. رعایت دوز مناسب و قوانین ایمنی، کلید استفاده موفق از این ترکیبات در صنایع غذایی است.